ŚWIADKOWIE ROZWOJU PROCESÓW
Można jednak sądzić, że jesteśmy świadkami rozwoju procesów, których konsekwencje będą bardziej widoczne w następnym stuleciu; natomiast rola pisarza do czasu drugiej wojny światowej nie była w istocie tak bardzo różna od tej, jaką on pełnił w wieku XIX pomijając zresztą pewne. aspekty specyfiki polskiej, których na tym miejscu nie będziemy szczegółowo rozważać. Wspomnijmy tylko, że przejawia się ta specyfika w bardzo rozmaitych sprawach: zarówno w tradycjach dawnej inteligencji jako warstwy społecznej, w roli pisarzy jako „sumienia narodu” w okresie zaborów; jak i w słabym, ekonomicznym i technicznym, rozwoju kraju w wieku XIX i pierwszej połowie XX w., czy względnie słabym dziś rozwoju środków masowego komunikowania, „kultury masowej”.